Management by Gadgets

Enkele weken geleden zat ik in een vergadering met een groep afdelingschefs van een klein bedrijf in Cambridge. Ze bespraken het probleem van mensen ’s morgens op tijd op hun werk te krijgen. Wat mij interesseerde was de manier waarop de conversatie verliep in die groep. Iemand zei dat de oplossing was om prikklokken te installeren. Iemand anders stelde voor een boekje te nemen en het op een goed zichtbare plaats te leggen in elke afdeling en te vragen dat iedereen die te laat kwam zijn naam in het boekje zou schrijven. De suggesties verliepen volgens hetzelfde patroon. Dit waren ernstige voorstellen aangebracht door een groep managers die in het algemeen goed werk verrichtten. Zij dachten over het probleem na volledig in termen van gadgets die zij konden gebruiken om het op te lossen. Waar zij niet aan dachten waren de attitudes en de achtergronden in verband met het probleem. Ik zag in die discussie, inherent, hoewel nooit uitdrukkelijk, gevoelens van deze aard: ‘op tijd komen werken is iets wat mensen niet vrijwillig zullen doen.’

Als ik in het industriële landschap rondwandel, heb ik de indruk dat er tegenwoordig een te sterke nadruk wordt gelegd op het belang van ‘gadgets’ in de menselijke relaties. Een gevarieerd aanbod van trucjes, leidraden, formules, methodes en technieken worden gebruikt in een poging om te komen tot een doeltreffend management en goede menselijke relaties. Dit geld niet enkel voor de industrie, waar we hoe dan ook erg gadget-minded lijken, maar er zijn zelfs boekjes over hoe we onze kinderen moeten opvoeden, hoe je je persoonlijkheid kan verbeteren, of hoe je een leider kan worden. Dan zijn er methodes als werkevaluatie, prestatieloon, leidinggevende technieken en aanmoedigingspremies die ook steeds vaker op gadgets gaan lijken. Hun waarde en nut hangen af van de attitudes en de gezichtspunten van de mensen die er gebruik van maken. Er zit altijd iets achter de methode dat van kritiek belang is bij het bepalen of de methode zal werken of niet. – DOUGLAS McGREGOR in ‘De professionele manager’

Douglas McGregor had het vaak over ‘management by gadgets’. Volgens hem krijgen prestatiebeoordeling, beleidslijnen, apparaten, formules, incentivepakketten en opleiding ook al snel het karakter van een gadget. Vandaag lijkt het aantal managementgadgets exponentieel te zijn toegenomen om gelijke tred te houden met de technologische vooruitgang. En toch, zoals McGregor in 1954 aantoonde, is wat achter de gadgetmethode ligt wat kritisch significant is in het bepalen van de doeltreffendheid. Een manager die bijvoorbeeld een fundamenteel wantrouwen koestert tegenover mensen, die gelooft dat zij gecontroleerd moeten worden om productief te zijn, kan De Seven Habits of Highly Effective People van Stephen Covey zoveel keer lezen als hij wil, hij zal nooit succesvol zijn. De hulpmiddelen, technieken of gedachten staan haaks op de elementaire vooroordelen tegenover mensen, hun motivaties en hun behoeften.